Podłoże genetyczne EB

    Genetyka epidermolysis bullosa (EB) odnosi się do mutacji genetycznych, które powodują różne formy tej choroby, wpływając na strukturę i funkcję skóry.           Mutacje te dotyczą genów odpowiedzialnych za białka tworzące warstwy skóry i ich połączenia, co p

rowadzi do charakterystycznej kruchości skóry i skłonności do powstawania pęcherzy.

EB jest spowodowana mutacjami w genach kodujących białka strukturalne, które odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu integralności skóry i błon śluzowych. Zmiany genetyczne skutkują nieprawidłową produkcją, funkcjonowaniem lub całkowitym brakiem tych białek.

Główne geny związane z EB:

1. 1. EB simplex (EB prosty):
      
      • • Mutacje w genach KRT5 i KRT14, kodujących keratyny 5 i 14.
      • • Keratyny są białkami odpowiedzialnymi za wytrzymałość mechaniczno-strukturalną warstwy podstawnej naskórka.

1. 1. Junctional EB (EB połączeniowy):
      
      • • Mutacje w genach LAMA3, LAMB3, LAMC2, kodujących składniki lamininy-332.
      • • COL17A1: Koduje kolagen typu XVII, białko niezbędne do wiązania naskórka z błoną podstawną.

1. 1. Dystrophic EB (EB dystroficzny):
      
      • • Mutacje w genie COL7A1, kodującym kolagen typu VII.
      • • Kolagen VII jest kluczowym elementem włókien kotwiczących, które łączą skórę właściwą z naskórkiem.

1. 1. Kindler syndrome (zespół Kindlera):
      
      • • Mutacje w genie FERMT1 (znanym również jako KIND1), który wpływa na adhezję i migrację komórek skóry.

Sposoby dziedziczenia EB

1. 1. Autosomalny dominujący:
      
      • • Wystarczy jedna kopia zmutowanego genu od jednego z rodziców, aby wystąpiła choroba.
      • • Występuje głównie w łagodniejszych formach EB (np. EB simplex).

1. 1. Autosomalny recesywny:
      
      • • Obie kopie genu (od każdego z rodziców) muszą być zmutowane, aby choroba się ujawniła.
      • • Częściej występuje w cięższych formach EB (np. junctional EB i dystrophic EB).

Diagnoza genetyczna EB

Diagnostyka genetyczna jest kluczowa dla:

• • Potwierdzenia diagnozy.

• • Określenia typu EB.

• • Oszacowania ryzyka przekazania mutacji potomstwu.

• • Planowania terapii genetycznej.

Metody diagnostyczne obejmują:

• • Sekwencjonowanie genów (np. metoda Sangera, sekwencjonowanie eksomowe lub całogenomowe).

• • Analiza mutacji znanych genów związanych z EB.

• • Testy prenatalne i preimplantacyjne w celu wykrycia mutacji u płodu lub zarodka.

Znaczenie genetyki w leczeniu i badaniach EB

Zrozumienie genetyki EB umożliwia:

1. 1. Terapie eksperymentalne:
      
      • • Terapia genowa, która koryguje zmutowane geny.
      • • Terapie białkowe lub komórkowe, np. z wykorzystaniem komórek macierzystych.

1. 1. Spersonalizowane podejście do leczenia: Terapia dostosowana do konkretnej mutacji.

1. 1. Konsultacje genetyczne: Pomoc rodzinom w zrozumieniu ryzyka i możliwości przeniesienia mutacji na przyszłe pokolenia.

Genetyka EB jest fundamentem w rozwoju nowych strategii terapeutycznych i poprawie jakości życia pacjentów.